Koliko SAD ulaže u bh. entitet Republika Srpska?

U martu, kada je Vlada Republike Srpske objavila da prekida saradnju s ambasadama Sjedinjenih Američkih Država i Velike Britanije, aktivnosti koje Ambasada SAD-a provodi u RS-u iznose oko jedanaest miliona dolara.

Kako je za Radio Slobodna Evropa saopšteno iz Ambasade Sjedinjenih Američkih Država, od 1995. je ova zemlja u BiH uložila sredstva koja premašuju dvije milijarde dolara.

Procjenjuje se da je oko 638 miliona dolara, oko jedne trećine, uloženo u RS.

Evo nekih od projekata u RS-u koje su pomogle SAD.

Infrastruktura – 113 miliona dolara

• Zgrade Opštinskog i Okružnog suda u Banjaluci, sudovi u Doboju, Srebrenici, edukacija i tehnička podrška pravosudnim institucijama
• Mostovi u Brodu, Dubici, Novom Gradu, Gradišci, Šamcu, Laktašima
• Rekonstrukcija zgrade Muzičke škole u Istočnom Sarajevu, sportski tereni i igrališta u opštinama Bratunac, Lopare i Ugljevik
• Ugradnja energetski efikasne javne rasvjete u Srebrenici
• SAD su renovirale i nekoliko vrtića i dječijih igrališta u Banjaluci i opremile desetine STEM učionica u školama diljem RS-a

Javna uprava

• Kreiranje kontaktnih centara lokalne vlasti
• Tehnička pomoć, obuka i bespovratna sredstva malim i srednjim preduzećima
• pružanje vanjskih usluga u IT sektoru, preradi drveta i metala, te turizmu
• SAD je pomogao RS i prilikom usvajanja Strategije razvoja turizma

Privreda/finansije

• SAD podržao 39 kompanija koje su otvorile više od 800 radnih mjesta
• SAD programi garancije za kredite s nekoliko komercijalnih banaka
• SAD podržao i Agenciju za bankarstvo RS-a

Energetski sektor

• SAD promoviše energetsku efikasnost i radi na poboljšanju energetske politike
• Razvijen digitalni registar obnovljivih izvora energije u RS-u

Socijalni sektor

• SAD podržao otvaranje centara za najugroženije u Banjaluci, Foči i Trebinju
• Nakon poplava 2014. godine, gotovo pet miliona dolara uloženo u izgradnju 75 kuća u Doboju, Šamcu, Bratuncu i Bijeljini
• Pomoć poljoprivrednicima da se oporave
• Bespovratna sredstva za pokretanje biznisa za marginalizirane žene iz 20 opština

Šta je prethodilo?

Vlada Republike Srpske prekinula je saradnju sa ambasadama Sjedinjenih Američkih Država i Velike Britanije u BiH, što je saopšteno nakon sjednice Vlade tog entiteta 23. marta.

Naveli su kako su “bili prisiljeni” na takvu odluku, pravdajući je “miješanjem” tih ambasada u “unutrašnje stvari u BiH”.

Tada su dodali da su “uvjereni da ovakvo djelovanje ambasada SAD i Velike Britanije nije u skladu sa zvaničnim politikama SAD i Velike Britanije prema BiH.”

Dodik je inače od ranije na američkoj i britanskoj listi sankcionisanih osoba zbog djela korupcije i narušavanja legitimiteta i funkcionalnosti države BiH.

Iz Ambasade SAD u BiH istakli su da taj put ne koristi stanovnicima Republike Srpske, za koje, navode, Dodik tvrdi da ih štiti.

Dodali su da imaju dugogodišnje radne odnose sa institucijama RS, te da će nastaviti da pomažu građanima RS kao do sada, ali da neće pomoći režimu koji koristi “autoritarnu taktiku protiv sopstvenog naroda”.

I iz ambasade Ujedinjenog Kraljevstva u Bosni i Hercegovini za Radio Slobodna Evropa naveli su ranije kako je Dodikova izjava “zbunjujuća i ne doprinosi bilo čemu”.

“U potpunosti odbacujemo iznesene optužbe koje djeluju kao bizaran pokušaj odvraćanja pažnje sa stvarnih problema. Ujedinjeno Kraljevstvo ostaje prijatelj svih građana Bosne i Hercegovine i nastaviće raditi diljem zemlje za dobrobit svih”, ističe se u odgovoru za RSE.

Spor oko državne imovine

SAD su odbacile 10. marta komentare Milorada Dodika u kojima je pokušao da potkopa Ustavni sud Bosne i Hercegovine i ponovio prijetnje otcjepljenjem entiteta od Bosne i Hercegovine. To je navedeno u saopštenju za javnost State Departmenta.

Naime, Dodik je dan ranije rekao da će novim zakonom o nepokretnoj imovini ovaj bh. entitet vratiti u svoju nadležnost svu imovinu, pa i onu koja je ranije prenesena na BiH.

Dodik je rekao da je to pitanje riješeno jer, prema Daytonskom sporazumu, imovina pripada entitetima.

Državna imovina je vlasništvo države Bosne i Hercegovine, što je ustanovio i Ustavni sud.

Republika Srpska je do sada četiri puta zakonski pokušala da reguliše pitanje državne imovine u entitetskom parlamentu. Prvi put je to uradila 2012. godine, nakon čega je zakon proglašen neustavnim na Ustavnom sudu BiH.

Neustavnim su proglašeni i pojedini članovi Zakona o poljoprivrednom zemljištu i Zakona o unutrašnjoj plovidbi tokom 2020. godine, a isto se desilo i sa dijelovima Zakona o šumama 2021. godine.

Sud je svaki put naveo da se radi o isključivoj nadležnosti BiH u regulisanju pitanja državne imovine.