Službeni glasnik Republike Srpske (RS) je 9. jula objavio Izborni zakon i Zakon o referendumu i građanskoj inicijativi tog bosanskohercegovačkog entiteta, koje je Narodna skupština RS usvojila 19. aprila.
Prema zakonodavnoj proceduri u RS, zakoni stupaju na snagu osmi dan nakon objavljivanja u glasniku.
Izborni zakon RS predviđa entitetsko prisvajanje državnih nadležnosti u oblasti izbora, odnosno da Republička izborna komisija RS preuzme ulogu Centralne izborne komisije Bosne i Hercegovine u organizovanju lokalnih izbora, ali i izbora za entitetski parlament, i predsjednika i potpredsjednike RS.
Međunarodna zajednica je osudila usvajanje ovog zakona još u aprilu, rekavši da se radi o “direktnom napadu na državnu strukturu BiH”.
Klub Bošnjaka u Vijeću naroda RS, u skladu sa procedurama, krajem aprila je pokrenuo pitanje zaštite vitalnog nacionalnog interesa zbog ova dva zakona, jer su smatrali da su zakoni neustavni i da narušavaju državne nadležnosti Bosne i Hercegovine.
Ustavni sud RS je u svojoj odluci od 25. juna odlučio da zakoni ne dovode konstitutivne narode u nejednak položaj, te je utvrdio da nije bilo povrede vitalnog nacionalnog interesa.
Zakon o referendumu i građanskoj inicijativi navodi da je za uspješnost referenduma potrebna većina izašlih glasača, a ne većina ukupnog broja glasača upisanih u birački spisak, kako to predviđa važeći zakon.
Referendum je ugrađen u Ustav RS, dok je zakon donesen 2010. godine i predviđa da se, osim na nivou opštine ili grada, referendum može raspisati i na nivou entiteta “o pitanjima iz nadležnosti Narodne skupštine RS”.
Rezultati nisu obvezujući, jer konačnu odluku o onome o čemu se glasalo na referendumu mora usvojiti entitetski parlament.
Iako Milorad Dodik, predsjednik RS, godinama najavljuje referendum o nezavisnosti tog entiteta, entitet ne može raspisati referendum o nekom državnom pitanju i referendumsko pitanje mora biti u skladu s Ustavom BiH.
U međuvremenu, lokalni izbori u BiH su raspisani za 6. oktobar, na osnovu izmjena koje je 26. marta nametnuo visoki predstavnik u BiH, Kristijan Šmit (Christian Schmidt).
Više od 3,4 miliona registrovanih birača će u oktobru birati 143 načelnika i gradonačelnika opština i gradova BiH, te oko 3.200 odbornika u lokalnim parlamentima.